Buurman en buurman

Het had een thriller kunnen worden… Ik moet nog een mooie titel bedenken… Grafhuisje in de Cevennen…. Of zoiets….

Want dat wist ik helemaal niet, maar in de Cevennen is een oude gewoonte, die nog steeds is toegestaan, dat je op je eigen terrein in een grafhuisje wordt begraven. Dat leerde ik toen ik met mijn klanten, Nederlandse kopers, hun toekomstige huis ging bezichtigen. Op het terrein stond een grafhuisje, waar de vorige (vorige) eigenaar lag. Goedemiddag meneer Mathieu.

Een goede buur

Meneer Mathieu was een graag geziene buurman bij Yves en Daniel. Iedere dag dronken ze samen koffie. En toen ging hij dood. En werd alles anders. Vertelde Yves me voor de zoveelste keer, met een gepijnigde blik, tijdens de lunch die ik had met hem en zijn broer, Daniel.

15 jaar na de dood van meneer Mathieu werd ik gebeld door mijn Nederlandse kopers. Ze hadden een bod gedaan op dat huis. Of ik ze wilde helpen met de communicatie in het Frans en de formaliteiten bij de notaris. Uiteraard!

Aankoop

In eerste instantie een gewone, ongecompliceerde aankoop. Alhoewel 630 m² woonoppervlak, 53 ha grond en een bron, die weliswaar niet op het terrein lag, maar wel volledig in exclusief gebruik van de bewoners van dit huis. Dus wel belangrijk om even goed op te letten.

In de eerste versie van de stukken stond er iets over landjepik door de buren. Niet helemaal duidelijk waarom en hoeveel, dus reden om even te bellen met de verkopers. Ik kreeg direct alle plattegronden, het ging om her en der een meter langs de erfgrens, niet echt schokkend. En de bevestiging dat er geen reden was tot ongerustheid over burenruzie. Zij waren er niet tegenin gegaan omdat het niet zo heel belangrijk was en de buren tegelijkertijd een hek langs de hele erfafscheiding hadden gezet, op hun kosten. Dus dat was weer mooi meegenomen. Ok.

Promesse de vente

Omdat de kopers zelf niet konden komen voor de promesse de vente, zou ik gaan tekenen. Dat houdt in dat de kopers dan zelf voor een Nederlandse notaris of een beëdigde ambtenaar een machtiging en de promesse moeten tekenen en dus vooraf aan mijn afspraak bij de notaris. De afspraak met de notaris was woensdag, de afspraak met de ambtenaar in Nederland op maandag en op zaterdagavond kregen we de stukken. Dus op zondag was er werk aan de winkel. Ik eerst alles doorlezen en vervolgens alles bespreken met de kopers. Dat heeft uiteindelijk de hele dag in beslag genomen.

De onduidelijkheid over de erfafscheiding was opgelost in dit nieuwe document. De onofficiële ‘servitude’ (recht van overpad) van de waterleiding over het terrein van de buren zou met deze acte geofficialiseerd worden. Ook netjes. En de verkopers hadden alle werkzaamheden sinds hun aankoop netjes gedocumenteerd, de certificaten voor onderhoud van de installaties en het vegen van de schoorstenen waren toegevoegd. Zag er allemaal goed uit.

Uitspraak rechter

Ook de officiële uitspraak van de rechter over het exclusief gebruik van de bron was bijgesloten. Ja het stond er, niets op af te dingen, de eigenaren van het te kopen huis hadden het exclusieve gebruiksrecht. Verkregen door de wet dat als een situatie 30 jaar bestaat, het automatisch een recht wordt en als zodanig opgeëist kan worden.

Uit de uitspraak bleek dat deze situatie voor de rechter is gekomen toen de buren, tweelingbroers zo te zien aan hun geboortedata, kennelijk de bron zelf weer wilden gebruiken (hij lag op hun terrein), maar 30 jaar te laat waren geweest om dat weer op te eisen. De termijn was net verlopen. Al lezende kwamen we erachter dat deze beslissing door de rechtbank niet zonder slag of stoot tot stand was gekomen. De aanklachten spraken ook over lastig vallen, dreigementen en dwangsommen. Een ordinaire burenruzie? Dan wel een hele heftige.

Burenruzie

De kopers werden nu wel ongerust. Een akkefietje over de erfgrens, een jarenlang lopende rechtspraak over het water, met hoger beroep. Ze zochten juist een rustig leven, in goede verstandhouding met de omwonenden, vooral omdat er daar niet zoveel van zijn in die omgeving. Weer de verkopers gebeld. Ja, dat was inderdaad wel een heftige periode geweest, maar zou geen consequenties hebben voor de relatie tussen de buren en de nieuwe bewoners. Sinds de rechtszaak beslecht was hadden ze weinig contact en geen last meer van ze. Maar de kopers hadden het er ook al over gehad om een muur aan hun kant van de erfgrens te zetten omdat de buren zo’n troep hadden aan hun kant. Zou dat de gemoederen dan niet weer opnieuw aanwakkeren?

Wat was wijsheid. De afspraken voor ondertekening waren gemaakt. De datum van de 10-daagse bedenktijd berekend. Er zou nog wat tijd zijn om dit verder uit te zoeken.

Un con Cevenol

En dus de oudste broer, Daniel, gebeld maandag. Zijn vrouw vroeg of ik tussen de middag kon bellen, dan zou hij thuis zijn. Tussen de middag gaf ze me zijn mobiele nummer, want hij was er niet.  Op dat nummer werd er snel opgenomen, meneer was op de hoogte en ook wel heel argwanend. Wie was ik, wat moest ik, voor wie werkte ik? Ik kreeg een hele agressieve versie van hun kant van het verhaal. Agressief wat betreft de bewoordingen, de scheldnamen, aan het adres van de buren, met name de buurvrouw. Hij spuugde vuur. En of ik wel wist dat hij Cevenol was en dus een con (klootzak) met een hard hoofd! En dat die kakmadam uit het zuiden dacht dat zij wel even kon bepalen hoe er met de erfenis van 7 generaties van zijn familie kon worden omgegaan… Tja, daar had ik al een vermoeden van, dat Cevenol, die in relatief leeg gebied wonen, qua karakter niet veel zouden onderdoen aan de Ardechois uit de afgelegen gebieden. Maar tegelijkertijd ook een geruststelling, je weet dan wel wie je voor je hebt, met zijn, in onze ogen minder fijne, maar ook de fijne kanten.

Vergeven en vergeten

Op de vraag of zij het gebeurde konden vergeten en vergeven als er nieuwe buren kwamen was het antwoord simpel. Nee! Er was iets van hem afgenomen en hij zou dat nooit kunnen vergeven of vergeten. Op de vraag of hij de nieuwe buren of mij wilde ontmoeten om erover te praten kwam geen antwoord, steeds een tegenvraag, een vraag om uit te vinden wie ik was en met welke bedoelingen ik belde. En steeds weer terug naar de boosheid, de agressiviteit naar de buren.

En toen stelde hij mij een vraag: Voor welke prijs ze het huis zouden kopen. Mijn antwoord was simpel. Dat ga ik u niet zeggen. Dat is gewoon niet aan mij om daar derden over te informeren. Zijn antwoord was ook simpel. Ok, mevrouw, als u op één simpele vraag van mij geen antwoord wil geven, dan heb ik precies in de gaten wie u bent en wat u komt doen (ook zo’n kakmadam van buiten) en dan wens ik niet meer met u te praten! Dag! Dat zei hij er nog wel bij, hij hing niet helemaal onbeleefd op.

Tja, daar zit je dan met je goede gedrag. De communicatie beëindigd, nog niets opgeschoten en alleen een vervelende toon, een vervelend gesprek als informatie.

Beduusd

Volledig beduusd belde ik de kopers. Dit leken mij in ieder geval geen fijne buren, maar ja, wat doe je dan, het bleef hun droomhuis. Zij was volledig over haar toeren, want de twijfels werden eigenlijk alleen maar groter en daarmee dus ook de potentiële teleurstelling. Ze hadden hun eigen huis al verkocht om dit te kunnen kopen, ze waren al jaren op zoek naar zo’n plek, hadden hem 2 jaar geleden al gezien, maar was toen toch echt te duur. Dit jaar hadden ze goed kunnen onderhandelen, maar waarom? Omdat, zoals de verkopers zeiden ze te oud werden en het te groot voor ze werd? Of waren de buren toch de echte reden om zoveel verlies te accepteren?

De dag erna voelde het voor mij toch anders. Ja, hij vertoonde Frans platteland macho gedrag, tegen het narcistische aan. Daar was mijn afweer waarschijnlijk ook zo door getriggerd. Maar toch, ik had ook een andere ondertoon gehoord, waar ik zo mijn vinger nog niet op kon leggen, maar waardoor ik toch weigerde te geloven in ultieme slechtheid en een per definitie onmogelijke relatie. Voor wat het waard was, want meer informatie hadden we niet.

Het bleek toch moeilijk om de beslissing te nemen om het niet te kopen, te accepteren dat er een droom in duigen viel en dus hebben we gekozen voor uitstel. Ik ging gewoon naar de notaris en zou het er met de notaris erbij nog wel eens op tafel leggen, kijken wat er voor reactie zou komen. Mijn missie was veranderd van vertaler van Frans naar Nederlands en vice versa, naar het vertalen van wat er gezegd werd, wat er niet gezegd werd, hoe er gekeken werd, gefronst werd, bewogen werd.

Notaris

Bij de notaris kreeg ik wat meer informatie. De kopers hadden vooral gehandeld uit angst. Toen ze het kochten hadden ze alleen de bron als watertoevoer. Zij zouden er chambres d’hôtes verhuren en evenementen organiseren. Zij wilden zeker weten dat ze in de zomer genoeg water zouden hebben voor zoveel mensen. En zij hebben dus de watertoevoer naar de buren afgesloten. De buren hadden op dat moment het water niet echt nodig, ze hadden ook een eigen bron en hebben het laten zitten. Maar toen ze beiden een zwembad gingen aanleggen en het water wel weer open wilden zetten, hielden de verkopers hun poot stijf.

Ik kreeg twee indrukken bij de notaris, de eerste dat het inderdaad een behoorlijk felle strijd was gestreden, met veel pesterijen, en dat er ook bij de verkopers nog heel veel wrok onder de huid zat en zelfs bij de notaris, die daar als familievriend kennelijk ook bij betrokken was geweest. De tweede, dat zij toch echt meenden dat er geen ‘erfenis’ van die strijd zou zijn, dat de haat richting de ‘buren’ niet zou overgaan op de nieuwe eigenaren. Maar dat was juist het punt waar ik dus niet zo zeker over was. Veel was ik dus niet opgeschoten. En veel mogelijkheden om meer te weten te komen had ik ook niet meer.

De kopers gingen verder nadenken. En ik afwachten op hun beslissing. Best spannend. Want zoals ik altijd zeg, een huis kopen gaat niet alleen om het huis. In feite koop je een leven. Dus echt wel een belangrijk beslissing. It better be a good one!

Coup de théâtre

En toen, coup de théâtre, zoals we dat in Frankrijk zeggen. En het voelde inderdaad wel als een film, of een aflevering van een Netflix serie, volgende épisode. Belt de buurman mij weer… Of ik hem terug kan bellen op het vaste nummer en hij begint dat nummer op te zeggen. Dus ik zeg, dat heb ik al, daar heb ik de eerste keer op gebeld. Nee, zei hij toen, dat was het nummer van mijn broer, huh??? Had ik nu Daniel aan de telefoon gehad? Of zijn tweelingbroer Yves. Of wisselden ze elkaar af? Wel vreemd. Maar goed, ik bel terug en hij begint…. En houdt niet meer op.

Ruim een uur luister ik. Over wat er allemaal gebeurd is, over hoe slecht de verkopers zijn, wat ze allemaal wel niet gedaan hebben, in vele herhalingen. Hun eigendom (de bron) gestolen, het water naar hun ezels afgesloten en ze bijna laten doodgaan, een knokploeg ingehuurd en op hen afgestuurd… Waouh. Ik wist niet wat ik hoorde, ook niet wat ik moest geloven trouwens. En steeds weer dat ze daar 7 generaties lang rustig hadden gewoond. Dat ze het zo goed hadden gehad met meneer Mathieu (die het huis van hun vader had gekocht). Hoe hun vader met meneer Mathieu die bron had aangelegd. Dat de huidige eigenaresse ooit had verteld dat ze uit hun vorige woonplaats waren vertrokken omdat ze daar zoveel problemen hadden… Dat het hun eigen schuld was als ze nu het huis niet zouden verkopen, dat het lekker puh was als ze veel geld zouden verliezen, dat ze nu op de blaren zouden moeten zitten voor alles wat ze gedaan hebben.

Sabotage

Ik heb misschien 10 keer mijn mond open gedaan. Om te vragen of de nieuwe eigenaren de burenoorlog zouden erven? JA, dit zat heel diep. Of zij er niet juist bij gebaat zouden zijn om nieuwe buren te krijgen met wie ze misschien gewoon weer het gesprek konden openen? Ontwijkend. Of ze misschien de verkoop wilden saboteren om ze te laten lijden. Absoluut. Of ze ons wilden ontmoeten om te kijken of de dingen die krom waren weer recht konden maken (6 keer). Ontwijkend. Misschien, maar weet u, ik ken u niet. Misschien maar dan niet thuis. Misschien maar niet nu, over een paar weken. Misschien, ik laat het u nog wel weten. Misschien, maar weet u, dit zit heel diep… Om het gesprek af te sluiten dat ik hem bedank voor zijn belletje en dat ik hem nog op de hoogte breng over een eventuele ontmoeting.

Bezoek

Op basis hiervan besluiten de kopers dan toch om te komen, het laatste weekend van de bedenktijd. Het is erop of eronder, alles of niets. We spreken af met de verkopers om ook nog even het huis en het terrein te bekijken. Zo wist ik tenminste ook waar het precies allemaal over ging.

Ik bel de buurman terug. En ik krijg bijna een exacte herhaling van het vorige gesprek van een uur. En nog steeds geen toezegging voor een afspraak. Ik moest hem maar bellen als we daar waren en dan zou hij er nog eens over nadenken. Ik wijs hem toch maar nog een keer op de enorme kans die hij krijgt om dit nare verhaal achter hem te laten met nieuwe buren… Ok, ik moest hem maar bellen als we bij de buren weg zouden gaan. Dan zou hij me wel laten weten waar we konden afspreken.

Zondag erheen. Ook gek, want de kopers en ik hadden elkaar alleen nog maar via de telefoon gesproken. Dus afgesproken om eerst even samen koffie te drinken en daarna door naar het huis.

Expositie

Onderweg gaat de telefoon, de buurman. Ik kan niet opnemen, maar besluit te stoppen bij het eerstvolgende tankstation. Vlak ervoor belt hij weer. Als ik hem terugbel neemt hij niet op. Net als ik besluit door te rijden belt hij. Hij wilde me even zeggen… Ze zaten te genieten. De verkopers waren namelijk nog druk om extra bamboe langs de erfgrens te planten (ze hadden ons verteld dat ze pas ‘s middags terugkwamen van vakantie). Om de expositie te verbergen. De expositie! De troep aan de andere kant van de erfgrens was dus niet gewoon troep. Het was er neergezet met een doel! Ter bezichtiging. Ok. En dat we niet moesten opkijken als we wat muziek zouden horen als we er waren. Dat was niet tegen ons gericht, maar om de verkopers te plezieren.

Zo, hoe kinderachtig, of achterlijk kun je zijn op je 70^ste? Ongelooflijk. Ik begon nu toch wel ernstig te twijfelen aan de geestelijke gezondheid van de buurman, welke van de twee ook. De kopers ook. We gingen er nu toch wel met een heel raar gevoel heen.

Muziek

Bij aankomst zagen we het meteen. Al bij de oprit stond er heel veel troep, zelfs een leeggeschudde vuilniszak leek het wel. En inderdaad, langs de erfgrens. Het leek wel een soort van obstakel-trim-parcours wat er was aangelegd. Ze hadden kennelijk heel wat vuilstorten afgelopen om de bonte verzameling van badkuipen, steigermateriaal, tonnen, kuipen, kabels en kabelhulzen, kapotte ladders en noem maar op, langs de afscheiding over ruim 500 meter neer te zetten, op te hangen in de bomen. Letterlijk een expositie. Ik moest er eigenlijk heel hard om lachen en heb dat ook maar gedaan. Echt te gek voor woorden. De extra bamboe had niet echt geholpen om iets te verdoezelen.

Onze aankomst bij het huis werd vervolgens begeleid door het geluid van minstens 3 kettingzagen! Het was dan ook niet verwonderlijk dat de verkopers peentjes zweetten en heel nerveus waren. Gedurende het hele bezoek bleven ze maar herhalen dat het tegen hun gericht was, dat het niets met ons te maken had. Dat wisten we al want dat had de buurman ons al verteld.

Het bezoek van het huis en het terrein bevestigde de kopers wel weer in hun keuze. Het was er echt prachtig en, toen de kettingzagen er het zwijgen op legden, echt super stil en rustig. Een paradijsje op aarde. Als je de goede kant op keek.

Horror, volgende episode

Zoals afgesproken belde ik de buurman op het moment dat we weggingen. Hij noemde een kroegje in het dorp waar we elkaar zouden treffen. We hadden geen internet en dus zouden we naar beneden rijden en daar even stoppen om te kijken waar we heen zouden moeten. Toen we langs het huis van Yves reden stond daar een auto met een vrouw achter het stuur te wachten. Die reed achter ons aan. Onderweg werd ik gebeld dat ze ons zouden inhalen om ons te laten leiden. Ik bel de kopers die voor me rijden en we laten ons inhalen… In optocht rijden we verder. De auto rijdt een parkeerplaats op, geen kroeg te bekennen, en stopt daar. Wij parkeren ook en stappen uit, net als hij en zijn vrouw. We willen achter hem aanlopen, ergens heen. Maar nee, kennelijk bleven we daar, op die parkeerplaats. Het begon al te schemeren.

En daar brandde hij weer los. Weer hetzelfde verhaal als aan de telefoon, even boos, even agressief. Eigenlijk nog wel een graadje erger, want hij begint mij te vertellen wat ik allemaal tegen de verkoopster mag zeggen. En is daarbij wel heel erg grof in de mond en komt steeds dichterbij. Over een Netflix serie gesproken. Nu zaten we echt in een slechte B film. Gelukkig was zijn vrouw erbij. Die zich duidelijk erg ongemakkelijk voelde. Ook probeerde ze af en toe iets te zeggen om hem rustig te krijgen, of in ieder geval ons het gevoel te geven dat we veilig waren, dat zij het heel vervelend voor ons vond. Ze wijst hem erop dat hij het niet persoonlijk naar mij moet maken. Dat remt hem niet. En dus geef ik hem aan dat ik hier geen zin in heb en even uit het gesprek stap. Zodat hij even tot rust kan komen. Dat ik pas weer met hem wil praten als het met respect voor mij en de kopers kan.

Een bizar einde

Dat werkt wel, maar hij krijgt het niet voor elkaar om tot een constructief gesprek te komen, om over oplossingen en mogelijkheden te praten. Hij krijgt het net voor elkaar om te zeggen dat hij er wel voor open staat, maar dat het nog te moeilijk voor hem is. Ik vertel hem wat we hem wilden voorstellen, namelijk om de bron weer te delen. Er vindt een verandering plaats in zijn houding, hij lijkt zichzelf een beetje kwijt te raken (nog meer bedoel ik). Hij doet zijn best om kalm en beleefd te zeggen dat hij dat heel erg op prijs zou stellen, maar de boosheid blijkt te sterk. Want direct daarna begint hij weer van voren af aan, met het verhaal over het grote onrecht wat hem is aangedaan. Zijn vrouw kijkt wanhopig.

Ik laat hem weten dat als hij over oplossingen, over de toekomst wil praten hij welkom is, maar dat ik nu echt genoeg gehoord heb over het verleden. Dan draait hij zich om en loopt terug naar de auto, zijn vrouw stamelt nog een bedankt en loopt achter hem aan. En weg zijn ze. En daar staan we dan. Wederom beduusd. Maar veel tijd gunde hij ons daar niet voor, want de telefoon ging alweer. Hij wilde zich verontschuldigen voor zijn gedrag. Hij geloofde dat de kopers het goed met de situatie voor hadden en hij was blij met hun aanbod. Hij zou alles voor ze willen doen als hij weer water zou krijgen, als hij dat wat hij zich (zijn familie) had laten ontglippen weer een beetje terug kon winnen.

Tijd voor koffie

We hadden het koud gekregen daar op de parkeerplaats en besloten om naar de Mac Donalds te rijden, waar de kopers tussen de middag een trui hadden laten liggen. Daar nog maar even koffie en thee gedronken en onze gedachten, vragen en verwonderingen uitgewisseld. Het was ingrijpend dit verhaal. Die man was gek, of gewoon buiten zinnen, in ieder geval heel erg boos. Maar de verwijzingen naar de 7 generaties, naar de diefstal van familiebezit, dat hij dat had laten gebeuren, brachten ons op het spoor van een trauma, van hele oude pijn, van trots, van familie eer. We hadden het kleine kind in hem gezien. We hadden naar hem geluisterd, maar ook naar zijn vrouw gekeken, naar haar reacties. En die waren eigenlijk heel liefdevol geweest, naar beide partijen. En uiteindelijk zagen we vooral de wanhoop, in het gezicht van die mensen, in de hele situatie. Een oorlog van jaren, die mensen kapot had gemaakt. Die levensplezier in de weg had gestaan. Schuld en schaamte.

En gek genoeg waren we na deze meer dan angstaanjagende en idiote vertoning best positief over het vervolg, over de mogelijkheden van verzoening met deze buurman.

De ontknoping

De dag erna heb ik met de notaris en de verkopers geregeld dat de bedenktijd verlengd werd met twee weken. Twee weken om na te denken en een voorstel aan de buurmannen te doen over het delen van de bron en die ook te laten tekenen. Zodat het in de officiële akte opgenomen kon worden. En afgesproken met de verkopers dat het recht op water aan de buurmannen vanuit hun naam wordt gegeven, nog voor de verkoop. Dat zij de aansluiting naar de buren maken, nog voor de verkoop. Met als voorwaarde aan de buurmannen dat de expositie wordt ontmanteld en het terrein opgeruimd wordt en blijft. Zodat de overdracht plaats kan vinden alsof er nooit iets is gebeurd.

Vrede

De bedenktijd is morgen voorbij. Afgelopen dinsdag zat ik met Daniel en Yves (ze hadden inderdaad een wisseltruc gedaan) aan tafel in een restaurant. Yves had erop gestaan om me uit te nodigen voor lunch toen ik een afspraak met hen wilde maken voor de ondertekening van dit document. Om het goed te maken, om zich te excuseren. Hij heeft echt zijn best gedaan om het verleden niet te herkauwen, om het niet over de verkopers te hebben, al moest hij af en toe op zijn tong bijten. Hij straalde van blijdschap toen hij de papieren ondertekende. Alsof er loden last van zijn schouders viel. Hij verheugde zich erop om de expositie weg te halen, om het terrein weer schoon en in harmonie met de natuur te brengen. Daniel zei niet veel, was geen prater. Vandaar de wisseltruc. Maar ook hij was blij. Blij dat hij zijn pensioen in alle rust kon voortzetten op die mooie plek. Precies wat mijn kopers voor ogen hebben.

Daarna de verkopers laten tekenen. Voor hen was het ook een opluchting. De kopers zouden zich niet terugtrekken. Maar ook een beetje zuur. Dat het zo snel was opgelost, waar zij zo lang hadden geleden onder de ruzie. Maar hun poot stijf hielden uit angst en later uit pure boosheid. De angst was al jaren niet meer gegrond, omdat ze tussentijds een aansluiting op het waternet hadden laten aanleggen. De boosheid had ze geleid tot een punt waar verkopen de enige oplossing leek. Nu kunnen ook zij deze bladzijde omslaan.

Eind goed, al goed. Beter een goede buur dan een verre vriend. Toch?

 

N.B. dit speelde zich af vlak voor we in Frankrijk in quarantaine gingen. Hierdoor is het verhaal een beetje blijven liggen. Intussen heb ik van buurman Yves een foto gekregen van een volledig opgeruimde tuin. Met het bijschrijft: La nature et redevenu belle…